Sąd rodzinny w Anglii i Walii ma skomplikowaną strukturę. Procedura rodzinna jest również złożona, np. rozważenie mediacji jest obowiązkowe, a w postępowaniach dotyczących dzieci biorą udział nie tylko same dzieci, ale i specjaliści, którzy nie mają swoich odpowiedników w polskim prawie.
Więcej na temat
co-parenting co-parenting apps Family Mediatiom Week 2023 Family Mediation Voucher Scheme koszty legal aid mediacja MIAM negocjacje no-fault divorce podział majątku relacje rozwód rozwód bez orzekania o winie sąd rodzinny Tydzień Mediacji Rodzinnych 2023 uczucia ugoda rozwodowa walentynki wspólne rodzicielstwo wspórodzicielstwo
Wprowadzenie
Różnorodność organizacji i osób zaangażowanych w procesy rodzinne wynika po części z tego jak UK wykonuje Konwencję o prawach dziecka, a po części ze starań jakie UK przykłada do zapewnienia każdej osobie jak najszerszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości (access to justice).
W UK dzieci są aktywnie zaangażowane w postępowania sądowe i administracyjne, które ich dotyczą. W celu umożliwienia aktywnego udziału dzieci w tych postępowaniach w UK powstały zawody i organizacje, których nie ma w Polsce.
Opieka społeczna odgrywa ważną rolę w postępowaniach w sprawach dzieci. Kiedy postępowanie toczy się z udziałem rodziców, ale bez udziału opieki społecznej, rządzi nim prawo rodzinne prywatne (private law). Zaś opieka społeczna wszczyna postępowania rodzinne zgodnie z prawem rodzinnym publicznym (public law).
Nie każda osoba odgrywająca rolę w postępowaniu rodzinnym pojawia się w sądzie.
Sędzia
Sędziowie rozpatrują sprawy i prowadzą rozprawy sądowe. W sądzie rodzinnym pracują sędziowie o czterech rangach:
- District Judges (sędziowie rejonowi) to, mianowani przez króla, sędziowie w sądach hrabstwa (country courts). Rozpatrują oni większość spraw rodzinnych. Na rozprawach w sprawach rodzinnych zazwyczaj nie noszą togi sędziowskiej.
- Circuit Judges (sędziowie okręgowi) to również mianowani przez króla sędziowie wyżsi rangą. Pracują oni w sądach hrabstwa i w sądach koronnych (crown courts). Rozpatrują bardziej skomplikowane sprawy z zakresu prawa rodzinnego oraz niektóre odwołania od wyroków w sprawach rodzinnych. Na większości rozpraw w sprawach rodzinnych nie noszą togi.
- Magistrates – sędziowie pokoju to wolontariusze, zazwyczaj bez kwalifikacji prawnych, którzy przeszli szkolenie w zakresie prowadzenia spraw rodzinnych lub karnych. Rozpatrują oni sprawy w zespołach trzyosobowych. Sądowy doradca prawny (prawnik) udziela im porad w zakresie prawa i zapewnia przestrzeganie właściwych procedur.
- Najbardziej skomplikowanymi sprawami zajmują się sędziowie Sądu Rodzinnego przy Wysokim Trybunale (High Court Family Division). Sędziowie ci również rozpatrują odwołania w sprawach rodzinnych.
Litigant in person (strona postępowania)
Litigant in person to strona procesowa działająca samodzielnie, czyli reprezentująca się sama w sądzie. Jesteś litigantem in person kiedy działasz w sądzie bez prawnika.
Barrister i solicitor (prawnicy)
Barrister i solicitor to zawody prawnicze w Anglii i Walii. Ogólnie można powiedzieć, że barrister reprezentuje swoich klientów w sądzie, zaś solicitor wykonuje większość swojej pracy za biurkiem w kancelarii. Oczywiście są od tego wyjątki. W sprawach rodzinnych solicitors bardzo często mają prawo do występowania w sądach, szczególnie niższej instancji.
Mediator a sąd rodzinny
Mediator pomaga rozstającym się parom w ustaleniu spraw dotyczących dzieci i majątku. Na przykład, jeśli rodzice nie zgadzają się co do tego, z kim dziecko powinno mieszkać, mogą udać się do mediatora, aby spróbować osiągnąć porozumienie.
Zgodnie z art. 10 pkt 1 Ustawy z 2014 r. o dzieciach i rodzinach (Children and Families Act 2014) osoba chcąca wszcząć postępowanie sądowe w określonych sprawach musi odbyć spotkanie informacyjne MIAM (mediation information and assessment meeting) z wykwalifikowanym mediatorem. Sprawy te obejmują wszystkie sprawy finansowe rozpatrywane w trybie przyspieszonym (fast-track) oraz wszystkie sprawy dotyczące dzieci będących pod opieką rodziców, a nie opieki społecznej.
Mediator odgrywa ważną rolę proceduralną, ale nigdy nie pojawia się w sądzie. Mediacje są poufne i sąd nie ma wglądu do rozmów między stronami, a mediator nie może być świadkiem w sprawie rodzinnej. Więcej o mediacji w artykule Mediacja rodzinna w UK.
Child Advocate – przedstawiciel dziecka
Zadaniem przedstawiciela dziecka (child advocate) jest zapewnienie dziecku możliwość wyrażenia swoich życzeń i uczuć w sprawach go dotyczących oraz czuwa nas sprawiedliwym traktowaniem dziecka w sądzie. Child advocate wykonuje większość swoich zadań w ramach wydziałów dziecięcych opieki społecznej. Przedstawiciel może uczestniczyć w spotkaniach w imieniu dziecka, udzielać sądowi informacji oraz pomagać w składaniu skarg, np. kiedy dziecko chce złożyć skargę w postępowaniu adopcyjnym.
Niekiedy przedstawiciel ustalany jest również dla rodziców, którzy, np. są niepełnosprawni intelektualnie lub mają inne ograniczenia niepozwalające im na pełen udział w postępowaniu.
Przedstawiciel dziecka występuje w sądzie rodzinnym niezmiernie rzadko. Sędzia może jednak zarządzić jego obecność na rozprawie.
Children’s guardian – opiekun prawny dziecka
Rolą opiekuna prawnego (children’s guardian) jest działanie w imieniu dziecka w postępowaniach dotyczących opieki nad dzieckiem. Jego głównym obowiązkiem jest ochrona interesów dziecka.
Sąd wydaje decyzję o ustanowieniu opiekuna prawnego, kiedy władza rodzicielska została przejęta przez opiekę społeczną.
Rolę opiekunów prawnych wykonują wykwalifikowani pracownicy CAFCASS. Children’s guardians są niezależni od sądów, opieki społecznej, stron i innych organizacji i profesjonalistów zaangażowanych w sprawę.
McKenzie friend – przyjaciel McKenzie
Rolą McKenzie friend jest wspieranie strony, a nie jej reprezentowanie. McKenzie friend zapewnia stronie wsparcie moralne na rozprawie sądowej. Może również pomóc w uporządkowaniu dokumentów, sporządzić notatki lub udzielić informacji dotyczących postępowania, ale nie może udzielać odpowiedzi w imieniu strony, chyba, że uzyska na to zgodę sędziego.
Przyjacielem McKenzie może być osoba bliska lub osoba dostarczająca takiej usługi odpłatnie. Nie jest to profesja regulowana, a osoby wykonujące ją odpłatnie nie muszą mieć wykształcenia prawnego ani ubezpieczenia zawodowego.
Sędzia odmówi udziału McKenzie friend w rozprawie tylko wtedy, gdy istnieje ku temu wyjątkowy powód.
Termin McKenzie friend pochodzi ze sprawy rozwodowej z 1970 roku, w której mąż, Levine McKenzie, korzystał ze wsparcia australijskiego adwokata, który nie miał prawa do wykonywania zawodu w Wielkiej Brytanii.
Litigation friend – pełnomocnik procesowy
Zgodnie z art. 21 Zasad postępowania cywilnego (CPR) pełnomocnik procesowy (litigation friend) w postępowaniu cywilnym to osoba odpowiedzialna za decyzje i koszty postępowania sądowego wszczętego w imieniu lub przeciwko dziecku lub osobie chronionej na podstawie ustawy z 2005 r o zdrowiu psychicznym (Mental Capacity Act 2005). Osobami chronionymi są osoby z zaburzeniami psychicznymi.
Kto może zostać pełnomocnikiem procesowym?
Pełnomocnikiem może być jedna z następujących osób:
- rodzic lub opiekun
- członek rodziny lub przyjaciel
- solicitor
- profesjonalny przedstawiciel, np. przedstawiciel osób z niepełnosprawnością intelektualną (mental capacity advocate – IMCA)
- pełnomocnik ustanowiony przez Sądu Ochrony (Court of Protection deputy)
- osoba posiadająca pełnomocnictwo stałe (lasting power of attorney)
Rola CAFCASS w sądzie rodzinnym
Children and Family Court Advisory and Support Service (CAFCASS) dba o interesy dzieci uczestniczących w postępowaniach sądowych. Jest to organizacja niezależna od sądów i służb społecznych.
Na żądanie sądu CAFCASS współpracuje z dziećmi i ich rodzinami, a następnie przygotowuje opinię dla sądu, na podstawie której sędzia wydaje wyrok, określając co jest najlepszym rozwiązaniem dla danego dziecka.
CAFCASS jest nieministerialnym organem publicznym, sponsorowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Kiedy spotkasz się z CAFCASS?
Podczas separacji i rozwodu rodzice muszą podjąć decyzje dotyczące wychowania dzieci. Możecie to zrobić sami lub podczas mediacji. Jeśli nie uda się wam osiągnąć porozumienia w tej sprawie lub osiągnięte porozumienie nie będzie w najlepszym interesie dziecka, sędzia zwróci się do CAFCASS o przygotowanie opinii w sprawie waszej rodziny. Na tym etapie zarówno wy, rodzice, jak i dzieci spotkacie się z pracownikiem CAFCASS.
Support Through Court
Support Through Court jest organizacją charytatywną, która zapewnia wsparcie osobom występującym jako litigant in person w sądzie rodzinnym, czyli reprezentujących się bez pomocy zawodowego prawnika.
Organizacja ta udziela informacji, ale nie udziela porad prawnych. Pracują w niej wolontariusze zapewniający praktyczne, proceduralne i emocjonalne wsparcie podczas procesów sądowych w sprawach cywilnych i rodzinnych. Ich pomoc polega na:
- Wyjaśnianiu jak działa sąd.
- Przygotowaniu dokumentów.
- Udzieleniu informacji o możliwości rozwiązania sporu poza sądem – głównie o mediacji.
- Planowaniu, co powiedzieć w sądzie.
- Udzieleniu informacji na temat innych specjalistycznych organizacji doradczych.
- Pomocy w uzyskaniu bezpłatnej porady prawnej.
- Wolontariusz może pójść ze stroną do sądu, aby jej zapewnić moralne wsparcie.
Court usher – woźny sądowy
Woźni sądowi sprawdzają czy wszystkie strony przybyły do sądu. Po przybyciu do sądu woźny odnotuje twoją obecność i wyjaśni, w której sali odbędzie się twoja rozprawa.
Woźny nosi czarną togę sięgającą poniżej kolan lub czarny garnitur.
Mam nadzieje, że wiedza zawarta w tym artykule będzie dla ciebie przydatna.
Jeśli doświadczasz konfliktów rodzinnych i chciałabyś/chciałbyś je zakończyć koniecznie zadzwoń do mnie i umów się na bezpłatną konsultację. Wspólnie zastanowimy się nad najlepszą metodą ich rozwiązania.
